Wniosek o przeprowadzenie kontroli NIK – 2024
Minęło już prawie 10 lat od kontroli NIK pt. „Opieka okołoporodowa na oddziałach położniczych”. Kontrolę tę przeprowadziła Delegatura Najwyższej Izby Kontroli w Białymstoku (LBI.410.008.2015 Nr ewid. 203/2015/P/15/065/LBI). Jednym z zagadnień objętych ówczesną kontrolą w szpitalach było przestrzeganie przepisów i wytycznych dotyczących wczesnego żywienia noworodków.
Kontrola NIK w 2015 roku – wnioski
Podczas kontroli wykazano między innymi nieprawidłowości:
- Żadnemu z noworodków, których dokumentację medyczną poddano analizie, nie podawano mleka gromadzonego w banku mleka kobiecego. Zgodnie z „Programem wczesnej stymulacji laktacji …”105, standardem w przypadku braku lub niedoboru mleka matki powinno być dokarmianie w pierwszej kolejności mlekiem od kwalifikowanych dawczyń (z banku mleka kobiecego). Natomiast pokarmem drugiego wyboru jest sztuczna mieszanka dla niemowląt).
- Na ogół nie był przestrzegany standard nakazujący ograniczenie do niezbędnego minimum podawanie noworodkowi substytutu mleka kobiecego (tzw. mleka modyfikowanego). Średnio co trzeci noworodek, którego dokumentację medyczną analizowano, dokarmiany był sztucznym mlekiem (38%). W szpitalach dokarmiano sztucznym mlekiem od 12% aż do 100% noworodków.
- Nie wszystkie oddziały były wyposażone w laktatory i lodówki do przechowywania mleka kobiecego, z których mogłyby korzystać kobiety będące w czasie laktacji.
Co się zmieniło?
Po pierwsze, zgodnie z danymi udostępnionymi przez Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia Skarb Państwa ponosi ogromne koszty z tytułu refundacji preparatów do żywienia niemowląt (dieta eliminacyjna mlekozastępcza, bez diety z MC), odpowiednio w latach:
- 2012: 73.048.533 zł,
- 2013: 94.746.362 zł,
- 2014: 102.693.500 zł,
- 2015: 121.277.504 zł,
- 2016: 138.666.732 zł,
- 2018: 184.178.911 zł,
- 2019: 193.352.390 zł,
- 2020: 165.569.112 zł,
- 2021: 181.975.470 zł,
- 2022: 162.018.864 zł.
Po drugie, liczba żywo urodzonych noworodków z roku na rok spada. Natomiast w świetle ankiet przeprowadzanych przez organizacje pozarządowe wśród matek wynika, że wiele noworodków otrzymuje sztuczny pokarm już w szpitalu. Zastanawiający jest zatem fakt, że dokarmianie noworodków w szpitalach sztucznym pokarmem w latach 2019-2023 wynosiło (tylko) odpowiednio:
=> 1,17%, 2,16%, 2,4%, 2,39%, 2,42%.
Tymczasem w 2023 dokarmianie sztuczne wzrosło o 100% w odniesieniu do roku 2019! (Dane Ministerstwa Zdrowia).
Na podstawie informacji uzyskiwanych od rodziców można zatem wnioskować, że większość polskich dzieci jest karmionych sztucznie, a rodzice nie są informowani przez personel medyczny o ryzykach wynikających z tego sposobu żywienia.
Wniosek o przeprowadzenie kontroli NIK
Dlatego też Fundacja Mlekiem Mamy złożyła wniosek o przeprowadzenie kontroli:
1) Na oddziałach położniczych, położniczo – ginekologicznych, neonatologicznych, pediatrycznych, itd. w celu sprawdzenia, czy przestrzegane są przepisy zawarte w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz.U. 2018 poz. 1756) z uwzględnieniem prawidłowości prowadzenia dokumentacji medycznej, w tym:
- przeprowadzanych interwencji medycznych w postaci podawania noworodkom i niemowlętom tzw. formuły (mleka sztucznego),
- uzyskiwania zgody matek na sztuczne żywienie dzieci,
- informowania rodziców o ryzykach karmienia sztucznego.
2) Zasadności wydatków ponoszonych przez Skarb Państwa na refundację produktów z grupy “Dieta eliminacyjna mlekozastępcza”.
3) Szeroko pojętego modelowania polityki wczesnego żywienia przez Ministerstwo Zdrowia, obejmującego wsparcie i opiekę okołoporodową, w tym:
- zaleceń i ich realizację,
- edukację w zakresie laktacji personelu medycznego opiekującego się matką i małym dzieckiem,
- edukacji i ogólnopolskich kampanii społecznych. Obecnie w wielu placówkach finansowanych przez NFZ znajdują się materiały edukacyjne / reklamy wytworzone/sponsorowane przez podmioty związane z produkcją/dystrybucją żywności dla niemowląt, w tym preparatów mlekozastępczych. Występuje konflikt interesów.
NIK odpowiada
Wkrótce (mamy nadzieję).
Odpowiedź na nasze pismo przeczytasz tu.
Podstawa prawna i informacje:
- Raport NIK [KLIK]
- Standard organizacyjny opieki okołoporodowej
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej [KLIK]
- Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej [KLIK]
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 października 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego [KLIK]
Organizacje pozarządowe pełnią istotny element społeczeństwa obywatelskiego, podejmują działania na rzecz określonych grup społecznych, troszczą się o ich dobro oraz mają również wpływ na rzecznictwo. Z tego powodu naszym obowiązkiem jest interweniować w sprawach, które dotyczą naszego społeczeństwa. Ważne jest jednak, aby obywatelki i obywatele również podejmowali interwencje w sprawach, które dotykają osobiście dzieci lub ich samych.
